پریز ارت دار یا پریز برق محافظ دار به سیستمی به نام ارت یا سیم اتصال به زمین مجهز می‌باشد. مکانیزم این سیستم‌ها به صورتی است که با تخلیه الکتریسیته ساکن در مدار و انتقال آن به زمین، از برق گرفتگی افراد جلوگیری می‌کند. تفاوت محافظ ارت دار و بدون ارت در واقع در محلی است که در پریز بدون ارت تنها برای اتصال سیم فاز و نول وجود دارد ولی در پریز ارت دار قسمتی به اتصال سیم ارت نیز اختصاص داده شده است.
محافظ برق ارت دار با استفاده از ترمینال دو پیچ، سبب افزایش ایمنی پریز و محافظت از آن می‌شود. با نصب پریز ارت دار در صورت ایجاد مشکلاتی مانند اتصال کوتاه و یا خرابی در پریز، جریان برق به راحتی در امتداد سیم زمین به پنل برمی‌گردد. بدون پریز برق محافظ دار، جریان الکتریسیته امکان هدایت به افراد و ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیری را خواهد داشت.
این پریز یکی از تجهیزات کاربردی در برق کشی ساختمان، صنعت و امکان مختلف است که برای افراد امنیت زیادی را به دنبال دارد. از این رو در میان مصرف کنندگان انواع کلید و پریز ویرا، این نوع پریز از محبوبیت زیادی برخوردار است. در ادامه این مطلب از وب سایت فروشگاه ایران چراغ، قصد داریم بیشتر به کاربرد پریز ارت دار و تفاوت محافظ ارت دار و بدون ارت خواهیم پرداخت.
پریز ارت دار یا محافظ برق ارت دار چیست؟
در معنی لغوی ارت به معنای زمین است ولی در صنعت برق این لغت به سیم‌هایی که به زمین اتصال دارند، گفته می‌شود. در گذشته برای ساخت وسایل برقی از فلزات باکیفیت و مرغوبی در قسمت بدنه استفاده می‌شد. این امر به دلیل خاصیت رسانایی آن‌ها معایبی را به دنبال داشت.
باعث جایگزینی پلاستیک‌های مرغوب و محکم به جای این فلزات گردید. از آنجایی که با اتصالی هر وسیله، امکان آتش سوزی و برق گرفتگی افزایش میابد، استفاده از پریزهای رابط با قابلیت حفاظت از جرقه یا اتصالات بسیار حائز اهمیت است. پریز برق محافظ دار به صورتی طراحی شده است که به جز محلی برای اتصال سیم فاز و نول، دارای محلی برای اتصال سیم ارت نیز می‌باشد. محافظ برق ارت دار با استفاده از ترمینال دو پیچ باعث افزایش ایمنی پریز برق و محافظت از آن شده است.
با دقت به کابل‌های ساختمانی می‌توانید به این پی ببرید که سیم فاز در هر کابل بیشتر در معرض آسیب است و معمولا عمده خرابی‌ها از طرف این سیم می‌باشد. برخی مواقع سیم فاز دچار خوردگی یا پوسیدگی می‌شود؛ این امر سبب ایجاد اتصالی و در نهایت آتش سوزی و خسارات جبران ناپذیر خواهد شد. استفاده از پریز ارت دار یا پریز برق محافظ دار به عنوان محافظی استاندارد و قوی شرایطی را ایجاد می‌کند.
که درصورت آسیب دیدن سیم فاز اتصالات سبب آتش سوزی و جرقه نشود. این سیم جایگزین خوبی برای سیم منفی است. و جریان سیم مثبت را هم به سمت خروجی منتقل می‌کند که در نهایت سبب عدم برقراری ارتبال یا اتصال بین این دو خواهد شد.
مزایای استفاده از پریز برق محافظ دار
براساس تعریف، استفاده و نصب پریز ارت دار از مزایای فراوانی برخوردار است که مهم‌ترین آن پیشگیری از آتش سوزی و افزایش سطح ایمنی محل می‌باشد. البته مزایای دیگری هم برای پریز برق محافظ دار وجود دارد که باعث شده این پریزها قسمت زیادی از پریزهایی که در ساختمان سازی و صنعت بکار می‌روند باشند. معمولا در تمامی تجهیزات الکترونیکی از سیم‌های ارت استفاده می‌شود که به سادگی با لمس وسایل برقی می‌توان به آن پی برد.
در واقع در برخی مواقع ممکن است در اثر تماس با بعضی وسایل برقی، برق گرفتگی خیلی ضعیفی را احساس کنید که به علت وجود سیم ارت در این تجهیزات است.
استفاده از این سیم همراه با پریز ارت دار می‌تواند خطر اتصالی و آتش سوزی را در وسایل و تجهیزات برقی به حداقل برساند. در واقع با نصب پریز ارت دار، میزان بار اضافه‌ای که در جریان است، بوسیله سیم ارت به میل ارت و سپس به زمین انتقال میابد. استفاده از تجهیزات برقی که تامین‌کنندگان ایمنی و امنیت افراد است همانند سیم و کابل نسوز، پریز و کلید ارت دار، کلید محافظ جان، پریز برق یو اس پی و ... از اصول مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. با وجود این اقدامات سیم‌کشی‌ها همواره سالم مانده و خطراتی نظیر برق گرفتگی و آتش سوزی به حداقل میزان خود خواهند رسید.
تفاوت محافظ ارت دار و بدون ارت چیست؟
همانطور که گفته شد پریزها در حالت کلی دارای دو ورودی سیم فاز و نول هستند که امکان انتقال جریان برق را بوجود می‌آورند. بدین ترتیب امکان دسترسی افراد به جریان برق فراهم می‌گردد. البته پریز بدون ارت و معمولی ایمنی زیادی ندارند و درصورت بروز هرگونه اتصالی باعث آتش سوزی یا سوختن تجهیزات برقی می‌شود. به‌منظور پیشگیری از این اتفاقات از تجهیزات کاربردی همانند انواع سیم و پریز ارت دار روکار یا پریز برق محافظ دار استفاده می‌شود. پریز برق محافظ دار یا محافظ برق ارت دار با محافظت کامل از وسایل برقی میزان بار الکتریکی را دریافت می‌کنند و آن را به زمین انتقال می‌دهند.
نکات مهم در نصب پریز ارت دار
باتوجه به مزایای فروان نصب پریز ارت دار، توجه و رعایت استانداردهای خاص بسیار مهم است. این استانداردها براساس وسایلی برقی با هم تفاوت دارند. رعایت نکات زیر در زمان نصب پریز ارت دار تاثیر فراوانی در بهبود عملکرد کالا و سلامت جریان برق خواهد داشت:
- ارتفاع استاندارد جهت نصب پریز ارت دار و سایر پریزهای برق حداقل 40 سانتی متر از زمین است.
- برای اتصال هود در آشپزخانه، استاندارد ارتفاع پریز میان 180 تا 200 سانتی متر از زمین است.
- رعایت فاصله حداقل 140 سانتی متر از سطح زمین برای نصب پریز ارت دار برای انواع پکیج باید درنظر گرفته شود.
- برای نصب ماشین لباس‌شویی و اجاق گاز باید فاصله حداقل 60 سانتی متری از کف زمین را رعایت نمود.
- نصب پریز برق محافظ دار برای یخچال و فریزر در فاصله 120 سانتی متری از زمین انجام می‌گیرد.
- جهت نصب پریز در توالت باید فاصله 110 سانتی متری از زمین را در نظر گرفت . از نظر افقی نیز این تجهیزات باید در 30 سانتی متری لبه دیوار قرار گیرند.
علت اهمیت پریز برق محافظ دار یا پریز ارت دار چیست؟
استفاده از پریز برق محافظ دار برای وسایلی که به برق نیاز بیشتری دارند همانند لپ تاپ، کامپیوتر، جاروبرقی، ابزار قدرتی و سایر وسایل برقی موجب می‌شود در زمان اتصالی و هرگونه مشکل در سیم فاز، این وسایل از سوختگی محافظت شوند و خطر برق گرفتگی و آتش سوزی نیز برای افراد به وجود نیاید.
تفاوت ظاهری پریز ارت دار و معمولی چیست؟
مهم‌ترین تفاوت شکل ظاهری این دو نوع پریز است. اگر پریزها تنها دارای دو قسمت برای قرارگیری دو شاخه داشته باشند، از نوع معمولی هستند. اگر در مرکز پریز و در بالا و پایین دو سوراخ آن، دو قطعه بیرون زده فلزی مشاهده کنید از نوع ارت دار است.